Η κατάθλιψη αποτελεί μια ασθένεια με προσωπικές, επαγγελματικές και κοινωνικές προεκτάσεις, που εμπίπτει στο φάσμα των ψυχικών διαταραχών και θεωρείται μία από τις πιο οδυνηρές ανθρώπινες εμπειρίες.

Τα τελευταία χρόνια, η συχνότητα εμφάνισης της νόσου φαίνεται να αυξάνεται ραγδαία, περιλαμβάνεται στις κυριότερες αιτίες αναπηρίας σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αναμένεται έως το 2020 να αποτελέσει μία από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου και ανικανότητας στο δυτικό κόσμο.

   Παρά το γεγονός ότι η κατάθλιψη αφορά σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, συχνότερα κατά τη μέση ηλικία, 35- 45 ετών, η αναλογία εμφάνισης στο γυναικείο φύλο φαίνεται να είναι διπλάσια συγκριτικά με τον ανδρικό πληθυσμό (2: 1) σε  όλες τις μορφές κατάθλιψης. Αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν οι γυναίκες κατά την προεμμηνορρυσιακή περίοδο, με την εμφάνιση αισθημάτων θλίψης και θυμού πριν την έμμηνη ρύση και την λοχειακή περίοδο, οι νεαρές μητέρες χωρίς σύζυγο, καθώς και οι γυναίκες που ανήκουν στα κατώτερα κοινωνικό- οικονομικά στρώματα.

   Υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό περίπου 20% των γυναικών έναντι του 10% των ανδρών θα εμφανίσει τη νόσο σε κάποια στιγμή της ζωής τους, ενώ το 1/ 3 του ποσοστού αυτού θα εμφανίσει βαριά και σοβαρά κλινικά συμπτώματα, τα οποία θα καταστήσουν επιτακτική την ανάγκη αναζήτησης θεραπείας. Οι άνδρες φαίνεται να ανταποκρίνονται ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά στη θεραπεία. Στις γυναίκες, η κατάθλιψη παρουσιάζεται νωρίτερα, με τη μορφή δυσμενέστερης και πιο παρατεταμένης πορείας, μεγαλύτερη συχνότητα υποτροπών και αυξημένη συχνότητα συννόσησης με άλλες ψυχικές, αγχώδεις και διατροφικές διαταραχές.

   Αναφορικά με τα κλινικά συμπτώματα της κατάθλιψης, στα οποία συγκαταλέγονται η  γενική απώλεια ενδιαφερόντων και δυνατότητας για ευχαρίστηση, τα συναισθήματα θλίψης, απελπισίας, ενοχής, αναξιότητας, η πτώση της σωματικής και πνευματικής δραστηριότητας, ο διαταραγμένος ύπνος και η σημαντική απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας, στο γυναικείο φύλο προστίθεται η εμφάνιση συμπτωμάτων  σωματοποίησης, μειωμένης ή αυξημένης όρεξης για φαγητό και απώλειας βάρους, καθώς και εξωστρεφούς επιθετικότητας. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτοκτονίας φαίνεται να είναι σημαντικά περιορισμένος συγκριτικά με τους άνδρες.

   Έχουν συζητηθεί ποικίλοι παράγοντες εμφάνισης των διαφορών αυτών ανάμεσα στα δύο φύλα, παρότι οι ακριβείς αιτίες δεν έχουν διατυπωθεί επαρκώς. Ορμονικοί παράγοντες που σχετίζονται με την αναπαραγωγική διαδικασία της γυναίκας, ψυχολογικοί παράγοντες που περιλαμβάνουν τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, ιδιαίτερα κατά την εφηβική ηλικία, αλλά και κοινωνικοί, που πραγματεύονται τον ίδιο το ρόλο της γυναίκας αναφορικά με τη μητρότητα, την ανατροφή παιδιών και την είσοδο στην αγορά εργασίας και την επαγγελματική ζωή σε ανισότιμες συνθήκες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο στα υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης στο γυναικείο φύλο. Στρεσογόνοι παράγοντες και τραυματικά γεγονότα, όπως η σεξουαλική κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία αυξάνουν σημαντικά την πυροδότηση της γυναικείας κατάθλιψης.

   Η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται και θεραπεύεται μέσα από την αναγνώριση των συμπτωμάτων και την έγκαιρη αναζήτηση κατάλληλης θεραπείας. Το συνηθέστερο και αποτελεσματικότερο θεραπευτικό σχήμα περιλαμβάνει το συνδυασμό κάποιας μορφής ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Ωστόσο, ιδιαίτερης σημασίας στην αντιμετώπιση της νόσου θεωρείται η ύπαρξη υποστηρικτικών συστημάτων, η συναισθηματική υποστήριξη από το οικογενειακό και το φιλικό περιβάλλον και η καταπολέμηση του στιγματισμού που συνεχίζει να συνοδεύει την ψυχική ασθένεια μέσα από την ενημέρωση της κοινής γνώμης και την προσπάθεια παρακίνησης των ατόμων να μιλήσουν ανοιχτά για την εμπειρία τους χωρίς αισθήματα φόβου και ενοχής.

Βιβλιογραφία

- Αγγελόπουλος, Ν. Β. (2009). Ιατρική Ψυχολογία και Ψυχοπαθολογία- Μια σύγχρονη Ψυχιατρική (Τόμος Β’). Αθήνα:ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις ΜΕΠΕ.
- Γιαννάκου, Α. (2008). Γυναικεία Κατάθλιψη. Σχέδιο Δράσης «Πλοήγηση Γυναικών»/ Γυναικεία Κατάθλιψη. Ηλεκτρονικά διαθέσιμο: http://www.xen.gr/pg/pg_gynkat.html
- Davies, T. & Craig, T. (2010). ABC στην Ψυχική υγεία (Δεύτερη Έκδοση). Αθήνα: Επιστημονικές εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε..
- Πουλίδη, Π. (2016). Γυναικεία κατάθλιψη: Τα χαρακτηριστικά και τα αίτια της. Κληρονομικότητα, ορμόνες, ευθύνες… Λόγοι που μια γυναίκα παθαίνει κατάθλιψη. Ηλεκτρονικά διαθέσιμο: http://www.boro.gr/129553/klhronomikothta-ormones-eythynes-logoi-poy-mia-gynaika-pathainei-katathlipsh
- (2012) Στοιχεία για την κατάθλιψη. Κατάθλιψη: ενημέρωση/ υποστήριξη/ αντιμετώπιση. Ηλεκτρονικά διαθέσιμο: http://www.katathlipsi.gr/katathlipsi/stoicheia-gia-tin-katathlipsi